قیمت جدید
(روش تهیه و نکات کاربردی مرتبط با آن)
*آیتمهای قیمت جدید چیست ؟
مطابق شرح بند "ج" ماده 29 شرایط عمومی پیمان ، "اگر در چارچوب موضوع پيمان ، كارهايي به پيمانكار ابلاغ شود كه براي آنها قيمت و مقدار در فهرست بها و مقادير منضم به پيمان (جهت اطلاع از مفهوم فهرست بها و مقادیر منضم به پیمان اینجا کلیک کنید) پيش بيني نشده است ، پيمانكار بايد بي درنگ پس از دريافت ابلاغ مهندس مشاور ، قيمت پيشنهادي خود را براي اجراي كارهاي ياد شده ، همراه با تجزيه قيمت ، به مهندس مشاور تسليم نمايد . قيمتي كه با توافق پيمانكار و مهندس مشاور تعيين مي شود و به تصويب كارفرما برسد ، ملاك پرداخت است . قيمت هاي جديدي كه به اين صورت تعيين مي شود بايد بر حسب هزينه اجراي كار در محل اجرا محاسبه گردد . از اين رو ، تنها ضريب هزينه بالا سري پيمان به قيمتهاي جديد اعمال مي شود."
از تعریف فوق می توان به این نتیجه رسید که :
1) آیتمی قیمت جدید است که برای کار مرتبط با آن به هر دلیل ( از قبیل برآورد نادرست، تغییرات در حین اجرا، تغییر مشخصات و … ) در فهرست بها و مقادیر کار منضم به پیمان ردیفی در نظر گرفته نشده باشد و پس از جاری شدن قرارداد آن کار در چهارچوب موضوع پیمان به پیمانکار ابلاغ شود .
باید توجه شود که حتی اگر برای کار یاد شده شرح و ردیفی در فهرست بهای پایه موجود باشد ، این امر دلیلی بر قیمت جدید نبودن آن آیتم نمی باشد و در صورت استفاده از ردیف فهرست بها ، آن ردیف نیز از شرایط قیمت جدید تبعیت می نماید .
2) برای تعیین بهای کار جدید ابلاغی (قیمت جدید) ، می بایست تجزیه بهای کلیه موارد مرتبط با آن کار را (از جمله هزینه نیروی انسانی ، مصالح ، ابزار و ماشین آلات و حمل و...) با توجه به قیمت روز انجام کار در محل پروژه تهیه و به مشاور پروژه جهت بررسی تسلیم نمود .
حال با توجه به توضیحات ارائه شده ابتدا به روش اصولی تهیه قیمت جدید پرداخته و سپس به ذکر موارد کلیدی مرتبط با آیتمهای آن میپردازیم .
*روش تهیه آنالیز بهای قیمت جدید
هر آنالیز بها در حالت کلی از چهار بخش اصلی تشکیل شده است که عبارتند از : - هزینه دستمزد نیروی انسانی
- هزینه مصالح مصرفی
- هزینه ابزار و ماشین آلات مورد استفاده
- هزینه حمل و جابجایی مصالح
باید توجه داشت که آنالیز بهای هر کار میتواند متشکل از یک تا چهار رکن از ارکان فوق باشد .
جهت آنالیز بهای کارهای جدید ، اصولا از فرم استانداردی استفاده میگردد که به فرم "تجزیه بهای اقلام کار" شناخته میشود . (شکل 1)
برای تهیه قیمت جدید کارهای ابلاغی ، ابتدا باید شرح کامل و دقیق کار اجرایی را در قسمت شرح آیتم ذکر کنیم بطور مثال اگر کاری شامل همه ارکان فوق الذکر بود باید بطور کامل نوشته شود شود " تهیه ، نصب و حمل ....." و در ادامه شرح کار ذکر گردد و یا اگر کاری فقط شامل اجرا بود باید ذکر شود "دستمزد نصب و اجرا" و سپس شرح کار اضافه گردد .
سپس با توجه به فصول فهرست بها و کار مورد اجرا ، مرتبط ترین فصل را با کار مربوطه انتخاب کرده و یک شماره 6 رقمی انتخاب میکنیم بطوریکه آن شماره در فهرست بها و در فصل مربوطه مشابه نداشته باشد . باید توجه داشت که دو رقم اول شماره انتخابی حتما باید با شماره فصل یاد شده یکسان باشد .
حال باید واحد کار انجام شده را در محل مربوطه درج نمائیم مثلا برای کارهای فلزی عموما واحد کار کیلوگرم ، یا کاشیکاری متر مربع و.... میباشد . این واحد ، واحدی است که در ازای انجام آن به تیم اجرایی پول پرداخت میگردد . شکل 1 : فرم تجزیه بهای اقلام کار
** جهت دانلود فرمهای استاندارد قیمت جدید در فرمت اکسل بهمراه فایل ویدئویی توضیحات مربوطه، به اینجا مراجعه فرمائید.
در ادامه به نحوه تعیین مقدار و بهای هر یک از ارکان ذکر شده در فوق و منابع و ماخذ مورد نیاز جهت تهیه آنالیز بها می پردازیم .
الف ) دستمزد نیروی انسانی
در وهله اول برای آنالیز نیروی انسانی باید بررسی شود برای کار مورد نظر چه عوامل اجرایی (مانند کارگر ، بنا ، لوله کش و....) مورد نیاز میباشند . پس از مشخص شدن عوامل اجرایی جهت کار مورد نظر مرحله اصلی کار تعیین مقدار زمان کار انجام شده توسط آن عوامل برای انجام یک واحد از کار می باشد . بهترین مرجع برای تعیین این عامل رکوردگیری کارگاهی می باشد ؛ بدین معنی که در یک بازه زمانی مشخص حجم کار انجام یافته را اندازه گیری کرده و سپس با تقسیم زمان بر آن حجم از کار زمان واحد کار اجرایی مشخص میگردد . نمونه کامل یک جدول رکوردگیری کارگاهی در شکل 2 نشان داده شده است .
همانطور که از جدول مشخص است بطور مثال برای ساخت یک عدد باکس فلزی معادل 85.52 کیلوگرم از کار ذکر شده یک جوشکار به مدت 4 ساعت فعالیت داشته است لذا برای یک کیلوگرم (واحد کار) داریم : 0.047=85.52÷4
این یعنی برای انجام یک کیلو گرم از کار 0.047 نفر-ساعت جوشکار نیاز است ؛ به زبان ساده تر در ازای انجام هر یک کیلوگرم از کار ذکر شده نیازمند است یک نفر جوشکار به مدت 2.82 دقیقه فعالیت داشته باشد .
بدین ترتیب برای باقی نفرات نیروهای انسانی درگیر در عملیات این محاسبات صورت میپذیرد و در جدول آنالیز در قسمت مقدار درج میگردد . شکل 2 : نمونه رکوردگیری کارگاهی
پس از تعیین مقادیر نوبت به بهای واحد کار جهت نفرات میرسد . جهت تعیین بهای دستمزد کار از دو منبع میتوان استفاده نمود . - قرارداد کار پیمانکار : قرارداد پیمانکار دقیق ترین مرجع جهت تعیین نرخ دستمزد کار مورد نظر میباشد .
- نرخ دستمزد نیروی انسانی مرکز آمار : این نرخنامه هر ساله در دو نوبت (نرخ نیمه اول و نیمه دوم سال) منتشر و در سایت مرکز آمار قرار میگیرد . این نرخ بصورت دستمزد ساعتی و در سه حالت حداقل ، حداکثر و متوسط منتشر میگردد و ماخذ قابل اطمینانی جهت تهیه آنالیزها می باشد .
ب) هزینه مصالح مصرفی
برای این بخش کلیه مصالح مصرفی درگیر در اجرای کار مورد نظر باید درج شود بطور مثال برای کاشی کاری علاوه بر کاشی ، ملات (شامل سیمان ، ماسه و آب) و یا چسب جهت نصب نیز باید لحاظ شود و یا برای کارهای فلزی در صورت استفاده از الکترود یا پیچ و مهره و حتی ضد زنگ مصرفی ، مقدار آنها باید محاسبه و در آنالیز لحاظ گردد .
پس از تعیین نوع مصالح مصرفی ، مقدار آنها محاسبه شده و قیمت روز آن استعلام میگردد . بهتر است برای مصالح اصلی سه پیش فاکتور از مراکز معتبر اخذ و پایین ترین قیمت جهت استفاده در آنالیز مورد توافق قرار گیرد.در صورتیکه برند انحصاری برای اجرای کار جدید از طرف مشاور یا کارفرما تعیین شده باشد، یک پیش فاکتور یا فاکتور از تولید کننده مورد نظر کفایت می کند.
در ستون ضریب باید مقدار پرت مصالح مصرفی را با توجه به شرایط اجرا محاسبه و بصورت ضریب لحاظ نمود .
ج) هزینه ابزار و ماشین آلات
جهت ماشین آلات و ابزار ، مانند بخش نیروی انسانی اول باید تمامی ابزار آلات و ماشین آلات مورد استفاده جهت انجام کار مشخص شود . جهت تعیین زمان کارکرد آنها نیز از روش رکوردگیری که در بخش نیروی انسانی و شکل 2 ، مفصلا توضیح داده شد ، برای حجم واحد کار استفاده میگردد .
جهت تعیین بهای واحد ماشین آلات ، اگر قرارداد اجاره موجود باشد که از قیمت آن استفاده میگردد .در غیر اینصورت میتوان از نرخ ماشین آلات مرکز آمار و یا نرخ عوامل موثر فهرست بها استفاده نمود . لازم بذکر است بعلت اینکه نرخ عوامل فهرست بها نرخ سه ماهه چهارم سال قبل از فهرست بها می باشد لذا جهت استفاده از قیمتهای آن باید قیمتها را با توجه به شاخص های تورمی تا تاریخ انجام کار به روز رسانی نمود.
د) هزینه حمل و جابجایی مصالح
جهت مشخص شدن هزینه حمل مصالح کافی است مبلغ بارنامه حمل را بر مقدار مصالح حمل شده تقسیم نموده تا قیمت حمل برای واحد کار جدید مشخص گردد . بطور مثال کار جدیدی با واحد مترمربع مفروض است و برای هر مترمربع از این کار 5 کیلوگرم آرماتور مورد نیاز میباشد. هزینه حمل 10 تن میلگرد به کارگاه مطابق بارنامه معادل 3،000،000 ریال بوده است . لذا هزینه حمل برای هر متر مربع کار بصورت زیر محاسبه میگردد :
هزینه حمل هر کیلو آرماتور (ریال) : 300 = 10000÷ 3،000،000
هزینه حمل بابت یک مترمربع از کار (ريال) : 1500 = 5 × 300
لذا هزینه حمل آرماتور جهت یک مترمربع از کار معادل 1500 ریال میباشد .
حال پس از اینکه نحوه محاسبه تمامی ارکان آنالیز بها توضیح داده شد از مجموع بهای کلیه عوامل ، قیمت کار جدید محاسبه میشود .
پس از اتمام آنالیز و استخراج قیمت نهایی کار جدید، با توجه به اینکه طبق بند "ج" ماده ۲۹ شرایط عمومی پیمان به قیمت جدیدی که بر اساس قیمت های روز و در محل اجرای کار بدست می آید فقط ضریب بالاسری تعلق می گیرد، در صورتیکه پیمان مشمول تعدیل آحاد بها باشد، برای سهولت در تهیه صورت وضعیت های تعدیل بهتر است قیمت جدید به اصطلاح "تعدیل معکوس" گردد. یعنی قیمت جدید با توجه به ضرایب پیشنهادی و دوره انجام کار به دوره پیمان برگردد تا مانند سایر ردیفهای پیمان مشمول ضرایب پیمان و تعدیل گردد. برای تعدیل معکوس نمودن قیمت جدید طبق ردیف ۲-۱-۵-۲ دستورالعمل نحوه تعدیل آحاد بهای پیمانها به شماره 101/173073 مورخ 1385/09/15 می بایست مبلغ نهایی بدست آمده قیمت جدید به حاصل رابطه زیر تقسیم گردد:
که در رابطه فوق:
K = شاخص دوره اجرای کار جدید
M = شاخص مبنای پیمان (مندرج در قرارداد)
Z = ضریب تعدیل معکوس
پس از بدست آمدن قیمت جدید از آنالیز، آن را به ضرایب پیمان (منطقه ، طبقات و ضریب پیشنهادی) و ضریب تعدیل معکوس تقسیم نموده و در صورت وضعیت مانند ردیفهای پیمان مشمول کلیه ضرایب و تعدیل بر اساس پیمان خواهد گردید.
در انتها لازم به ذکر است در صورتی که کار جدید دارای مشابهت اجرایی با ردیفهای فهرست بها باشد میتوان از آنالیز ردیف مربوطه در فهرست بها استفاده کرده و فقط قیمت ها را از قیمت روز استفاده نمود .
جهت تکمیل این بخش وآشنایی بیشتر با این مفهوم یک آنالیز کار بصورت کامل جهت نمونه نشان داده میشود . 
*نکات کاربردی مرتبط به کارهای قیمت جدید 1) جهت تهیه آنالیز قیمت جدید همواره در نظر داشته باشید که کلیه اسناد و مدارک استفاده شده برای آنالیز (از قبیل نقشه ، دستورکار، فاکتور ، بارنامه ، نرخنامه و ...) حتی الامکان حتما باید ضمیمه فرم آنالیز باشد .
2) باید توجه داشت که کلیه قیمتهای استفاده شده در آنالیز (اعم از فاکتور ، قرارداد پیمانکار جزء و یا نرخنامه های مرکز آمار) باید مربوط به یک دوره سه ماهه انجام کار باشند .
3) با توجه به توضیحات بند "د" ماده 29 شرایط عمومی پیمان ، جمع بهای قیمتهای جدید نباید از 10درصد مبلغ اولیه پیمان بیشتر شود .
4) اقلام فاکتوری اقلامی هستند که عینا مبلغ فاکتور پس از تائید کارفرما در صورت وضعیت قرار میگیرند . باید توجه داشت که اقلام فاکتور قیمت جدید محسوب میشوند و مشمول ماده 29 شرایط عمومی پیمان
می گردند و تنها ضریب بالاسري به آنها تعلق می گیرد و محدودیتهاي مندرج در تبصره ذیل بند "ج" ماده 29 باید در مورد آنها رعایت گردد. به عبارت دیگر جمع بهاي قیمتهاي جدید موضوع بند "ج" ماده 29 نباید
از ده درصد مبلغ اولیه پیمان بیشتر شود.
5) لازم به یادآوری است تعدیل در صورتی به قیمتهای جدید تعلق میگیرد که در هنگام تهیه آنالیز بها عملیات تعدیل معکوس مطابق آنچه قبلا توضیح داده شد بر روی قیمت نهایی انجام پذیرفته باشد .
6) به اقلام فاکتوری تحت هیچ عنوان تعدیل تعلق نمیگیرد .
** جهت دانلود فرمهای استاندارد قیمت جدید در فرمت اکسل بهمراه فایل ویدئویی توضیحات مربوطه، به اینجا مراجعه فرمائید. 
