آئین نامه اجرای ماده 81 و شرایط آن در پروژه های عمرانی
در قراردادهای پیمانکاری پروژه های عمرانی ، کارفرما علاوه بر تخصیص و پرداخت مبلغی به عنوان پیش پرداخت به پیمانکار مطابق شرایط قراردادی ، میتواند کمکهایی را تحت عنوان ماده 81 (آئین نامه اجرایی ماده 81 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت) جهت تقویت بنیه مالی پیمانکار در نظر بگیرد .
برای این منظور ، مطابق بخشنامه شماره 4171/ت26309ه مورخ 4/2/1382 ، کارفرمایان میتوانند با تائید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تا میزان 10% اعتبارات مصوب طرح های عمرانی ملی (طرح های عمرانی ملی، به مجموعه طرح های اطلاق میشود که جنبه استراتژیک داشته و آثار اجرای آنها از یک منطقه فراتر میرود؛ مانند نیروگاههای بزرگ و پتروشیمی ها و ...) و یا تا 15% اعتبارات طرح های عمرانی استانی (مجموعه طرحهای کوچکتر که برای ناحیه یا منطقه ای خاص و با استفاده از امکانات محلی و ملی، طراحی و اجرا میشوند مانند بیمارستان و ... ) را جهت خرید مصالح ، تجهیزات و ماشین آلات دریافت نموده و پس از خرید و تحویل کالا یا مصالح مورد نظر به پیمانکار ، هزینه آن را مطابق بخشنامه مذکور و توضیحات ذیل از مطالبات پیمانکار کسر نمایند .
این مبالغ عموما برای خرید تجهیزات و یا مصالحی مصرف میشود که ساخت و تحویل آنها از طرف فروشنده زمانبر بوده و فروشنده مدت زمانی را جهت تامین و تحویل آنها تعیین می نماید و این آیتمها در مسیر بحرانی برنامه زمانی بوده و در صورت تاخیر در خرید و ورود آنها به کارگاه پروژه دچار تاخیر در برنامه زمانی خود میگردد و لذا کارفرمایان ترجیح میدهند برای اینکه پروژه از برنامه زمانبندی تعیین شده عقب نماند پیش از رسیدن زمان اجرای آیتم مورد نظر اقدام به سفارش آن نمایند و وجه آنرا پرداخت نمایند . جهت سفارش این اقلام کارفرمایان می توانند مستقیما با تولید کنندگان معتبر قرارداد تنظیم نموده و وجه لازم برای سفارش کالا را به حساب آنها واریز نمایند .
البته مطابق تبصره ماده 4 بخشنامه فوق الذکر ، در مواردی پیمانکاران نیز میتوانند اقدام به سفارش اقلام مورد نیاز نمایند ؛ برای این منظور بهتر است پیمانکار در ابتدا ، قرارداد و پیش فاکتور کالای مورد نظر را به ضمیمه نامه درخواست تامین مابه التفاوت وجه فاکتور نسبت به پیش پرداخت دریافتی را برای کارفرما ارسال و در صورت تائید کارفرما نسبت به نهایی کردن سفارش خرید اقدام نماید . بدیهی است که در صورت توافق کارفرما وجه کالای مورد نظر از طریق دستگاه اجرایی برای فروشنده واریز گردیده و به حساب پیمانکار منظور می شود .
هزینه تهیه اقلام سفارش شده به دو صورت از حساب پیمانکاران کسر میگردد :
1-اگر این وجوه برای خرید ماشین آلات ، ابزار و لوازم و یا قطعات یدکی و یا مصالح غیر از سیمان و آهن آلات صرف شده باشد ، هزینه آن عینا به حساب بدهی پیمانکار منظور می شود .
مبالغ مربوط به بدهی ماشین آلات و لوازم یدکی باید به گونه ای از صورت وضعیت کسر شود که تا پایان سال مالی این بدهی تسویه گردد .
لازم به ذکر است ماشین آلاتی که از این طریق خریداری شده و حواله آن به نام پیمانکار صادر میگردد تا زمان پایان کار و تسویه حساب کامل در رهن کارفرما قرار گرفته و سند مالکیت آن نزد کارفرما نگهداری خواهد شد .
2-اگر این وجوه برای خرید سیمان و آهن آلات صرف شود ، بهای آن بر طبق دستور العمل های سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (مربوط به روش محاسبه مابه التفاوت نرخ آهن آلات و سیمان) به حساب بدهی پیمانکار منظور می شود .
(برای توضیح بیشتر به بخشنامه شماره 153620/101 مورخ 23/8/83 تحت عنوان مابه اتفاوت نرخ سیمان و فولاد پیمانهایی که فاقد تعدیل آحاد بها می باشند ، مراجعه فرمائید.)
مبالغ مربوط به بدهی مصالح سفارش داده شده پس از ورود آنها به کارگاه بر اساس نرخهای مندرج در قرارداد و یا فاکتور آنها در اولین صورت وضعیت تنظیم شده منظور می گردد و به تناسب مقدار آن مصالح که در صورت وضعیت منظور شده است از صورت وضعیت و
تعدیل پیمانکار کسر می شود . بهتر است در بدو ورود مصالح به کارگاه احجام آن با حضور دستگاه نظارت صورتجلسه شود .
در انتها لازم به ذکر است که اگر بدهی پیمانکار بابت مصالح و ماشین آلات تا پایان سال مالی مربوطه تسویه شود ، مجددا خرید مصالح از محل همان اعتبار تا سقف تعیین شده در ضوابط قابل انجام بوده و این بخشنامه فقط برای یکبار نمی باشد .